انواع نرم افزار از دید لایسنس

اون دسته از کاربرانی که تجربه کار با اینترنت و دانلود نرم افزارهای مختلف رو داشته باشن، احتمالاً با واژه هایی مثل Freeware ، Shareware، Trial Version و امثال اون برخورد کردن. برای اینکه بدونید اینها چی هستن و چه تفاوتهایی باهم دارن، با ما همراه باشید. نرم افزارهای تولیدی توسط افراد و شرکتهای مختلف ، از دید تجاری، انگیزه های مختلفی برای تولیدشون وجود داره. بعضی از نرم افزارها هیچ انگیزه مالی در تولیدشون دخیل نیست و به رایگان عرضه میشن.  بقیه در ادامه مطلب.........

بعضی های دیگه پولی هستن و از همون اول، حتی برای یه بار استفاده هم، باید اونها رو خریداری کنید.
یه سری دیگه هستن که پولیَن، ولی تولید کننده این امکان رو فراهم کرده تا نسخه آزمایشیش رو استفاده کنید، بعد اگه به دردتون خورد، اون وقت نرم افزارش رو بخرید.
کلمات و عباراتی مثل Freeware، Shareware، Trial Version و امثال اون، در واقع مشخص کننده نوع نرم افزار، از این دیدگاه هستن.
Freeware  یا رایگان افزار ، به نرم افزاری گفته میشه که انگیزه مادی به طور مستقیم در تولیدش دخیل نبوده و به همین خاطر هم بعد از تولید، مصرف کننده میتونه اون رو به رایگان دانلود کنه و مورد استفاده قرار بده. بعضی از رایگان افزارها مثل نرم افزار Reader  Adobe رو فقط میشه به همون شکل ارائه شده توسط تولید کننده مورد استفاده قرار داد و بعضی های دیگه مثل مرورگر محبوب Firefox رو به خاطر اینکه کد باز یا منبع باز هستن، علاوه بر استفاده، میشه تغییر داد و شخصی سازیشون هم کرد.
اما چه انگیزه هایی باعث میشه تا یه تولید کننده، محصولی رو که مدتها برای تولیدش وقت گذاشته، به رایگان در اختیار دیگران قرار بده؟
ارائه نرم افزارها به شکل رایگان، دلایل متفاوتی میتونه داشته باشه.
بعضی از این نرم افزارها صرفاً با نیات خیرخواهانه و انسان دوستانه تولید و عرضه میشن.
بعضی های دیگه اگرچه منفعت مادی برای تولید کننده ندارن، اما میتونن نقش تبلیغی ایفا کنن. به عنوان مثال اگر چه Adobe Reader و Mozilla Firefox به رایگان عرضه میشن و پولی بابت اونها به طور مستقیم به جیب شرکت نمیره، اما به همراه یه سری نرم افزار و سرویس رایگان و پولیِ دیگه، Adobe و Mozilla رو به دو برند مطرح و معتبر در صنعت نرم افزار تبدیل کردن.
دسته دیگه ای از نرم افزارهای رایگان هم هستن که اگرچه خودشون رایگانن، اما در واقع نسخه سبکی از نرم افزارهای حرفه ای تری هستن که فروشیَن. مصرف کننده نسخه سبک و رایگان نرم افزار رو دانلود و استفاده میکنه و اگر تصمیم گرفت که از نسخه حرفه ای تر همون نرم افزار استفاده کنه، اونوقت باید دست به جیب بشه و نسخه حرفه ای رو خریداری کنه.
آنتی ویروسهای رایگان، که به عنوان نسخه سبک آنتی ویروسهای حرفه ای عرضه میشن، نمونه ای از رایگان افزارها هستن.
Shareware ها یا نرم افزارهای مشروط، دسته دیگه ای از نرم افزارها هستن که اگرچه مثل رایگان افزارها به رایگان در اختیار مصرف کننده قرار میگیرن، اما عملکردشون به نحوی محدود شده. این محدودیت اعمال شده میتونه در توانایی های نرم افزار، تعداد دفعات و یا راحتی استفاده از اون باشه. مثلاً نسخه مشروط یه مبدل فرمت فیلم، میتونه به این شکل باشه که هر فیلمی رو که برای تبدیل بهش میدی، فقط 10% اون رو به فرمت دلخواه شما تبدیل کنه. یا مثلاً نسخه مشروط یه نرم افزار رایت سی دی میتونه این محدودیت رو قائل بشه که بتونید فقط 5 تا سی دی رو باهاش رایت کنید و بعد از اون از کار بیفته. هدف از ارائه نرم افزارها به این شکل، اینه که به مشتری این فرصت داده بشه تا بدون پرداخت وجه، نرم افزار رو آزمایش کنه و اگر عملکرد نرم افزار مورد تائیدش بود، اون وقت برای خرید نسخه دائمی و کامل نرم افزار، پول پرداخت کنه.
Free Trial یا Trial Version عبارات دیگه ای هستن که به نوعی معادل همون Shareware استفاده میشن.
Adware ها یا آگهی افزارها، نرم افزارهای رایگانی هستن که موقع استفاده، آگهی های تبلیغاتی رو به طور خودکار برای شما نمایش میدن. در واقع تولید کنندگان آگهی افزارها به جای اینکه هزینه تولید نرم افزارشون رو از فروش نرم افزار تهیه کنن، از سفارش دهندگان آگهی های تبلیغاتی دریافت میکنن.
آگهی افزارها، اگر چه به خودی خود مشکلی ندارن، اما در استفاده از اونها باید مراقبت ویژه ای داشت.
آگهی افزارها به گونه ای تولید میشن تا بتونن در زمان اتصال کامپیوتر به اینترنت، آگاهی های تبلیغاتی جدید رو دریافت کنن و نمایش بدن. این قابلیت، بهترین بستر برای نفوذ به کامپیوتر و ورود بدافزارهایی مثل کلید خوانها یا همون Key Logger ها به کامپیوتر هستن. بنابراین بهتره تا زمانی که مجبور نیستید، سراغ آگهی افزارها نرید. چرا که حتی اگه ریگی هم به کفششون نباشه، همون نمایش مداوم آگهی های تبلیغاتی هم خوشایند نیست.
Donation ware که در فارسی اون رو به بخشش افزار ترجمه کردن، از لحاظ عملکردی هیچ تفاوتی با رایگان افزار نداره.
یعنی استفاده از هر دوی اونها کاملاً رایگانه. با این تفاوت که تولید کننده بخشش افزار، این امکان رو برای مصرف کننده فراهم میکنه تا بعد از استفاده از نرم افزار، اگه از نرم افزار خوشش اومد و عملکرد نرم افزار براش مفید بود، در صورت تمایل، مبلغی رو به دلخواه خودش به تولید کننده اهدا کنه. بر خلاف سایر نرم افزارهای پولی، در اینجا پرداخت هزینه، اونهم بعد از استفاده از نرم افزار، بیشتر به انصاف نیاز داره تا بودجه.